SZLAK ODRY – Wrocławski Węzeł Wodny

Grudzień 15, 2016

SZLAK ODRY:

Stopień wodny Opatowice, Śluza Opatowice
Stopień wodny Bartoszowice, Śluza Bartoszowice
Przystań ZOO, Port STANICA, Port RANCZO
Przystań Zwierzyniecka, Most Zwierzyniecki, Kanał Miejskiego
Stopień Wodny Szczytniki, Śluza Szczytniki
Wybrzeże Wyspiańskiego
Ujście rzeki Oława, Port Węglowy, Odra Centrum
Most Grunwaldzki
Kanał Żeglugowy, Śluza Zacisze
Bulwar Marii i Lecha Kaczyńskich
Zatoka Gondoli
Bulwar Xawerego Dunikowskiego
Bulwar Piotra Włostowica
Most Tumski, Mosty Młyńskiej
Most Piaskowy, Przystań Turystyczna, Wyspa Tamka
Górny stopień wodny, Śluza Piaskowa
Wyspa Słodowa
Most Uniwersytecki, Marina
Dolny stopień wodny, Śluza Mieszczańska
Mieszczański Stopień Wodny, Elektrownie wodne
Port Miejski, Kępa Mieszczańska
Stopień wodny Różanka, Śluza Różanka
Stopień wodny Psie Pole, Śluza Miejska
Most Milenijny, Zimowisko Barek Osobowice 1
Port Popowice
Zimowisko Barek Osobowice 1
Stocznia Kozanów
Stopień wodny Rędzin, Śluzy Rędzin
Strona główna

Odra jest drugą co do długości rzeką w Polsce, trzynasta w Europie i liczy sobie 860 km. Rzeka przekracza granice Wrocławia od południowego wschodu, na wysokości Opatowic, a następnie dociera do centrum miasta, opuszczając stolicę Dolnego Śląska po przepłynięciu prawie 26 km.

Widok z Wyspy Słodowej na budynek Uniwersytetu Wrocławskiego

Wrocławski Węzeł Wodny – rozwijany od średniowiecza, ostateczny kształt zyskał dopiero na początku XX wieku. To kilka szlaków żeglugowych, na które składa się nie tylko główne koryto wrocławskiej Odry, ale również jej odnogi (Południowa, Północna i Stara Odra), kanały (Miejski, Żeglugowy, Powodziowy), a także dopływy rzek: Oławy, Ślęzy, Bystrzycy i Widawy, mających ujście na terenie miasta. Na Wrocławskim Węźle Wodnym, o łącznej długości około 45 km, zbudowano kilka stopni wodnych z wieloma ciekawymi budowlami hydrotechnicznymi, m.in. 10 śluzami (najstarsze są śluzy komorowe Piaskowa i Mieszczańska z lat 1791–94), kilkunastoma jazami (w tym będącym swoistym reliktem myśli hydrotechnicznej, wciąż pracującym, kozłowo-iglicowym jazem Psie Pole), dwiema elektrowniami wodnymi z lat 20. XX wieku (zaprojektowanymi przez Maksa Berga, architekta Hali Stulecia) oraz ponad stoma mostami i kładkami (z najsłynniejszym, ponad stuletnim, wiszącym mostem Grunwaldzkim).

Zatoka Gondoli

Najstarszym i najciekawszym elementem Wrocławskiego Węzła Wodnego jest Śródmiejski Węzeł Wodny, który stanowi ewenement na skalę europejską. Na rzece rozdzielającej się w centrum miasta na dwa koryta, Północne i Południowe, powstały w średniowieczu dwa stopnie wodne: górny – Piaskowy oraz dolny – Mieszczański. W XVIII wieku, po wybudowaniu dwóch śluz komorowych, ten odcinek rzeki stał się na sto lat głównym szlakiem żeglugowym Wrocławia. Dzisiaj korzysta z niego głównie biała flota. Od strony rzeki pasażerowie podziwiać mogą panoramę odrzańskich wysp: Piasku i Ostrowa Tumskiego oraz reprezentacyjnych barokowych budowli Uniwersytetu Wrocławskiego i Ossolineum.

Budowa Mostu Grunwaldzkiego 1908-1910 r.

Wciąż rozwijający się transport rzeczny zmusił władze miasta do utworzenia nowej drogi wodnej, omijającej centrum miasta. W ten sposób w latach 1892–1897 powstał Kanał Miejski, którego przepustowość szybko okazała się zbyt mała i już w latach 1912–1917 zbudowano Kanał Nawigacyjny (Żeglugowy) oraz równoległy do niego Kanał Powodziowy.

Odra to nie tylko dziedzictwo kulturowe i infrastruktura żeglugowa. Rzeka to przede wszystkim woda – substancja niezbędna do życia, zarówno dla ludzi, jak i całego środowiska naturalnego. Polska jest krajem ubogim w wodę. Posiadamy około 3 razy mniej zasobów wodnych niż pozostałe państwa w Europie! Niedobór i zanieczyszczenie wody to przyczyny większości współczesnych chorób cywilizacyjnych, zabijających więcej ludzi niż AIDS, nowotwory czy wojny.

Nie bądź obojętny! Wszyscy musimy poszukiwać sposobów na bardziej zrównoważone wykorzystywanie rzek i innych akwenów, a także wymagać od siebie, społeczności oraz władz wdrażania rozwiązań chroniących zasoby wodne.